Zasady działania Wszechświata – prawa przyrody
Wszechświat działa według pewnych zasad — praw, którym wszystko musi się podporządkować. Te prawa są precyzyjne, a wiele z nich ma matematyczny charakter. Prawa przyrody są hierarchiczne – prawa drugorzędne opierają się na prawach podstawowych, bez których wszechświat nie istniałby. Skąd jednak wzięły się te prawa i dlaczego działają? Jeśli wszechświat jest jedynie przypadkowym produktem ubocznym Wielkiego Wybuchu, to dlaczego miałby rządzić się określonymi zasadami — jakimikolwiek zasadami? Ateista nie jest w stanie podać przyczyny, dla której świat miałby być logicznie uporządkowany i poddany niezmiennym prawom. Dlaczego miałoby tak być, skoro nie ma prawodawcy?
Prawo życia (biogeneza)
Jedno z praw przyrody jest powszechnie znane – prawo biogenezy. Mówi ono po prostu, że życia powstaje z życia. Do takiego wniosku dochodzi nauka na podstawie obserwacji — żywe organizmy reprodukują się tworząc organizmy tego samego rodzaju. Louis Pasteur obalił wcześniejsze twierdzenie, że życie może spontanicznie powstać z nieożywionej materii. Od jego czasów nikt nie wskazał na jakiekolwiek odstępstwo od tej zasady.
Zwróćmy przy tym uwagę na to, że ewolucja prowadząca od molekuł do człowieka stoi w jawnej sprzeczności z prawem biogenezy. Ewolucjoniści wierzą zaś, że życie (przynajmniej jeden raz) spontanicznie powstało z nieożywionych związków chemicznych.
Prawa chemiczne
Życie wymaga odpowiedniej chemii. Nasze ciała funkcjonują dzięki reakcjom chemicznym i tym samym zależą od niezmiennych praw chemicznych. Informacja niezbędna dla każdego żywego organizmu ulokowana jest w łańcuchu DNA. Życie, które znamy, nie byłoby możliwe, gdyby prawa chemiczne były inne. Właściwości pierwiastków i związków chemicznych nie są przypadkowe. Z tego powodu można je uporządkować w układ okresowy według ich fizycznych właściwości. Jest tak, ponieważ pierwiastki w kolumnie pionowej posiadają zewnętrzne powłoki elektronowe o takiej samej strukturze. To zewnętrzne powłoki elektronowe decydują o właściwościach chemicznych oraz niektórych właściwościach fizycznych atomu. Okresowy układ pierwiastków nie jest dziełem przypadku. Atomy i cząsteczki posiadają różne właściwości, ponieważ ich elektrony związane są prawami fizyki kwantowej. Innymi słowy, chemia opiera się na fizyce. Gdyby prawa fizyki kwantowej byłyby choćby odrobinę inne, atomy mogłyby nigdy nie powstać.
Prawa ruchu planet
Jan Kepler odkrył, że planety w układzie słonecznym zachowują się w zgodzie z trzema prawami. Po pierwsze, stwierdził, że planety poruszają się po elipsie, a nie po okręgu, jak wcześniej sądzono. Słońce znajduje się w jednym z ognisk elipsy. To sprawia, że każda planeta w pewnych okresach znajduje się bliżej Słońca, a w innych dalej. Po drugie, Kepler odkrył, że w równych jednostkach czasu promień wodzący planety poprowadzony od Słońca zakreśla równe pola. Oznacza to, że planeta w pobliżu Słońca porusza się szybciej niż będąc daleko od Słońca. Po trzecie, Kepler odkrył dokładny matematyczny związek między (a) odległością planety od Słońca a (b) okresem obiegu planety wokół Słońca – stosunek kwadratu okresu obiegu planety wokół Słońca do sześcianu średniej arytmetycznej największego i najmniejszego oddalenia od Słońca jest stały dla wszystkich planet w Układzie Słonecznym. Prawo Keplera odnosi się również do księżyców krążących wokół planet, choć w tym przypadku proporcja jest inna z powodu mniejszej masy planet.
Podobnie jak było to w przypadku praw chemicznych, również te prawa nie są fundamentalne (podstawowe, wyjściowe). Wynikają raczej z innych, bardziej podstawowych, praw przyrody. Izaak Newton odkrył, że prawa Keplera można wyprowadzić drogą matematyczną z pewnych praw fizyki – praw grawitacji i ruchu.
Prawa fizyki
Fizyka opisuje zachowanie się wszechświata na poziomie fundamentalnym. Istnieje wiele praw fizyki. Opisują one, w jaki sposób funkcjonuje wszechświat. Jedne prawa fizyki opisują rozchodzenie się światła. Inne transfer energii, działanie grawitacji, ruch masy w przestrzeni itd. Prawa fizyki mają zwykle matematyczną naturę, a niektóre z nich można zapisać przy pomocy krótkiej formuły, np. E=mc². Inna prosta formuła F=ma opisuje, jak obiekt o danej masie (m) przyspieszy (a) na skutek działania określonej siły (F). Intrygujące jest to, że każdy obiekt we wszechświecie wiernie poddaje się tym prawom.
W fizyce występuje pewna hierarchia – pewne prawa fizyki można wyprowadzić z innych praw. Na przykład sławna formuła Einsteina E= mc² daje się wyprowadzić z zasad i równań szczególnej teorii względności. Z drugiej strony, istnieją prawa fizyki, których nie można wyprowadzić z innych praw – wiele z nich uważa się za prawa pochodne, jednak do tej pory naukowcy nie odkryli mechanizmu ich wynikania z innych praw. Pewne zaś prawa fizyki należy uznać za prawdziwie podstawowe, czyli nie oparte na innych prawach.
Prawa matematyczne
Zwróćmy uwagę na to, że prawa fizyki posiadają wielce matematyczną naturę. Nie działałyby, gdyby nie prawa matematyczne. Podobnie jak w przypadku fizyki, również pewne prawa i reguły matematyczne można wyprowadzić z innych. Inaczej niż w przypadku fizyki, prawa matematyczne są abstrakcyjne – nie są związane z określonym elementem wszechświata. Można sobie wyobrazić wszechświat, w którym obowiązywałyby inne prawa fizyki, ale trudno wyobrazić sobie wszechświat, gdzie obowiązywałyby inne prawa matematyczne. Świecki zwolennik naturalizmu nie może wyjaśnić, skąd się wzięły prawa matematyczne. Oczywiście wierzy w nie i korzysta z nich, jednak w ramach świeckiego naturalizmu nie jest w stanie wyjaśnić ich pochodzenia, gdyż prawa matematyczne nie są elementem materialnego wszechświata.
Niektórzy twierdzą, że matematyka jest ludzkim wynalazkiem. Mówią, że gdyby historia rodzaju ludzkiego potoczyła się innymi torami, to mielibyśmy inną matematykę — z innymi prawami, twierdzeniami, regułami itd. Jednak takie myślenie naznaczone jest niespójnością. Czy mamy myśleć, że wszechświat nie podążał za prawami matematycznymi, zanim ludzie ich nie odkryli? Czy planety poruszały się w sposób inny niż opisany przez Keplera? Najwyraźniej prawa matematyczne są czymś, co ludzie odkryli, a nie wynaleźli. Jedyne co mogłoby być inne, to sposób zapisywania symboli, równań, twierdzeń itd. Ale przecież prawa matematyczne nie zależą od sposobu ich zapisu. Matematykę można by zatem nazwać „językiem stworzenia”.
Prawa logiki
Wszystkie prawa przyrody – począwszy od fizyki i chemii aż do prawa biogenezy — opierają się na prawach logiki. Jak prawa matematyczne, tak i prawa logiki stanowią prawdy transcendentne. Nie można wyobrazić sobie tego, by prawa logiki były inne niż są. Weźmy na przykład zasadę sprzeczności, która mówi, że dwa zdania względem siebie sprzeczne nie mogą być prawdziwe. Bez praw logiki niemożliwe byłoby rozumowanie. Jednak skąd wzięły się te prawa? Ateista nie jest w stanie tego wyjaśnić, choć musi podporządkować się prawom logiki, jeśli chce rozumnie argumentować.
Jednolitość przyrody
Prawa przyrody są jednolite. Nie zmieniają się przypadkowo i mają swoje zastosowanie w całym wszechświecie. Będą obowiązywać w przyszłości tak, jak obowiązywały w przeszłości — to podstawowe założenie nauki. Bez niego nauka byłaby niemożliwa. Gdyby jutro prawa przyrody nagle i przypadkowo zmieniły się, to wyniki eksperymentów wykonanych w przeszłości nic by nam nie powiedziały o przyszłości. Dlaczego jednak można polegać na prawach przyrody i ich stałości w czasie? Niewierzący naukowiec nie jest w stanie w żaden sposób uzasadnić tego podstawowego założenia, jednak chrześcijanin jest w lepszej sytuacji, gdyż Biblia dostarcza mu odpowiedzi. Bóg jako Pan wszechświata podtrzymuje go w istnieniu w stały i rozumny sposób.
Bóg się nie zmienia i dlatego utrzymuje świat w istnieniu w jednolity i konsekwentny sposób przez wszystkie czasy (Jer. 33,25).