Informacja – uporządkowane dane, przekaz treści. Składnik niematerialny, wymagający: kodu, nadawcy, odbiorcy, treści, nośnika, urządzeń ją przetwarzających. Informacje i systemy je obsługujące znajdujemy w ludzkich wytworach: książkach, programach komputerowych. Znajdujemy je także w strukturach biologicznych organizmu. Informacja jest niezbędna do wytworzenia wielu elementów świata widzialnego. A jak wiemy, informacja pochodzi od intelektu – nie bierze się znikąd. Informacja jest planem, projektem, rozumną odpowiedzią na pytania w rodzaju: jak rozwiązać taki czy inny problem techniczny.
Aby głębiej zrozumieć sens tego pojęcia, zamieszczamy fragmenty opracowania profesora dr hab. Wernera Gitta, specjalisty z zakresu fizyki, matematyki, informatyki, technologii numerycznych, techniki sterowania, teorii systemów i teorii informacji. Profesor Gitt opublikował liczne prace naukowe z zakresu wymienionych dziedzin. Poniżej, wyciąg z wykładu dotyczącego znaczenia słowa 'informacja’.
Obserwujemy w świecie 3 największe dziedziny badań: materię, informację i życie. Jeśli znamy prawa natury, wtedy możemy poznawać te trzy wielkie obszary. Prawa natury odnoszące się do materii są nam bardzo dobrze znane z fizyki i chemii. Prawa natury w odniesieniu do informacji są zupełnie nowe i nie są znane jeszcze szeroko.
Wielki amerykański matematyk Norbert Wiener stwierdził: Informacja to informacja, nie zaś materia ani energia. Jednakże Wiener nie zdefiniował informacji.
Informacja stanowi niematerialną bazę wszystkich systemów technicznych i wszystkich systemów biologicznych. Do istnienia i funkcjonowania informacji niezbędne są: kod (np. alfabet brytyjski, alfabet rosyjski, informatyczny „język” zerojedynkowy), nadawca, odbiorca, treść, nośnik, urządzenia ją przetwarzające. Informacje i systemy je obsługujące znajdujemy w ludzkich wytworach: książkach, programach komputerowych, kompozycjach muzycznych, rysunkach technicznych. Znajdujemy je także w strukturach biologicznych organizmu, zwł. w cząsteczce DNA (czteroskładnikowy kod A, C, T, G; zapisane w tym „języku” instrukcje, procedury). Informacja biologiczna jest zapisana w cząsteczce DNA w postaci sekwencji zasad.
Co to jest informacja? Definicja w naukach przyrodniczych powinna być precyzyjna i zrozumiała. Musi ściśle i jednoznacznie określać swój zakres tzn. zawierać tylko definiowane przedmioty i wykluczać wszystko pozostałe. Np. w ścisłej definicji fizycznej: energia = siła x droga. Nie możemy brać pod uwagę różnych potocznych znaczeń energii.Podobnie informacja powinna być zdefiniowana w sposób ścisły, nie potoczny.
Ścisła definicja informacji zawiera pięć różnych poziomów. Informacja posiada następujące cechy:
1. Statystyka – informacja wyróżnia się specyficznym uporządkowaniem swych elementów składowych.
2. Syntaktyka – informacja jest podana w logicznym systemie, który można odczytać – np. reguły gramatyczne języka, czy alfabet Morse’a.
3. Semantyka – informacja posiada logiczne znaczenie jako przekaz treści – np.: pociąg do Wrocławia odjedzie o 16:00, z peronu czwartego.
4. Pragmatyka – informacja nadaje się do praktycznego wykorzystania np. w działaniach i procesach w systemach fizycznych, biologicznych.
5. Apobetyka – wykorzystanie informacji w procesach skutkuje w osiągnięciu logicznego celu.
Jeśli brakuje jednej z tych cech w danym kodzie, to kod ten nie jest informacją.
Prawa natury dotyczące informacji.
Są cztery prawa natury w odniesieniu do informacji:
1. Informacja jest fundamentalną wielkością niematerialną a nie właściwością materii.
2. Czynnik materialny taki jak procesy fizyczne czy chemiczne nie może stworzyć wielkości niematerialnej.
3. Informacja nie może powstać w procesach statystycznych, gdyż nie zawierałaby wtedy m.in. syntaktyki, semantyki.
4. Informacja może pochodzić tylko od inteligentnego nadawcy, tzn. twórczego, samodzielnie myślącego, działającego w określonym celu i posiadającego własną wolę.
Z czwartego prawa wynikają prawa dodatkowe:
4a. Każdy kod oparty jest na wzajemnej umowie pomiędzy nadawcą i odbiorcą dotyczącej zgodnego rozumienia pięciu zasadniczych cech informacji.
4b. Nie ma nowej informacji bez inteligentnego nadawcy.
4c. Cały łańcuch przekazu informacji można prześledzić w tył, aż do źródła tej informacji, czyli do inteligentnego nadawcy. Np. gdy słuchamy radia jesteśmy świadomi, że to nie radio jest źródłem informacji, nie maszt radiowy, ale nadawca programu – konkretna osoba. Nadawca nie zawsze musi być widzialny, ale zawsze musi być, jeśli mamy do czynienia z informacją.
Gęstość zapisu i złożoność informacji w DNA miliard razy przewyższa techniczne możliwości człowieka dotyczące zapisu informacji. Stąd wynika, że nadawca informacji zawartej w DNA musi być wysoce inteligentny. Zaprogramowanie nawet najprostszych biologicznych systemów – organizmów jest niezmiernie skomplikowane, nieosiągalne dla informatyków.
Jakie jest źródło (nadawca) informacji w systemach biologicznych? Informacja biologiczna zapisana jest w cząsteczkach DNA na bazie aminokwasów budujących białka. Nie ma zapisu informacji o większej gęstości przestrzennej informacji niż DNA. Kod DNA zawarty w organizmach żywych posiada wszystkie pięć zasadniczych cech informacji. Stąd wynika, że skoro istnieje kod spełniający definicję informacji to musi istnieć nadawca tego kodu. Ten wniosek w jednoznaczny sposób obala ateizm.