Encyklopedia sprzeczności

Oczywiście, łatwiej jest krytykować niż samemu coś stworzyć, jednak bez życzliwej krytyki i zrozumienia uwag innych naukowców trudno mówić o rzetelności przekazywanej wiedzy. Mój profesor lubił mawiać: „W nauce zawsze musi być dyskusja. Jeśli nie ma dyskusji, nie ma nauki”. Dlatego po przeczytaniu dzieła Biologia. Encyklopedia szkolna WSiP, Warszawa 2005, postanowiłem spisać kilka uwag naukowych. Co prawda, w moim życiu zawodowym zajmowałem się badaniami „z innej dziedziny wiedzy” i nie znam tajników biologii, jednak – ponieważ Encyklopedia została napisana z myślą nawet o uczniach liceów – mam prawo wypowiedzieć moje zdanie na tematy w niej poruszone.

Oczywiście, Autorzy Encyklopedii wykazali się głęboką wiedzą i umiejętnością systematyzowania materiału. Czasami potrafili rzetelnie przeanalizować obecny stan wiedzy i rozwój myśli naukowej w jakiejś dziedzinie. Jednak w dziedzinie ewolucji biologicznej popełnili tak wiele błędów logicznych, że nie mogę uwierzyć, iż nikt z kilkunastoosobowego zespołu autorskiego i redakcyjnego ich nie zauważył.

Wyobraźmy sobie, że jestem uczniem, zupełnie nie znającym się na biologii. Nie wiem, czego nauczają ewolucjoniści. Chcę dowiedzieć się, na czym polega ewolucja biologiczna – w jaki sposób powstało z nieżywej materii życie, i jak z tego życia rozwinęły się wszystkie znane obecnie gatunki istot żywych. Na okładce widzę obiecującą informację: „Encyklopedia zawiera hipotezy dotyczące powstania życia na Ziemi, podstawy ewolucji i antropogenezy”. Oczekuję więc, że skoro tak głosi jeden z sześciu punktów wyodrębnionych dla zachęty czytelnika, to przynajmniej kilkanaście procent materiału dobitnie wyjaśni mi, jakie są podstawy owej ewolucji.

Jednak już „Indeks” wyprowadza mnie z błędu: na 3000 haseł zaledwie 11 dotyczy bezpośrednio ewolucji, czyli ściśle ewolucji poświęcono zaledwie kilkanaście stron na tysiąc. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że tych kilkanaście stron będą dotyczyły sedna sprawy i wskażą na bardzo konkretne procesy leżące u podstaw ewolucji i antropogenezy. Niestety, na każdym kroku czeka nas rozczarowanie, gdyż wyjaśnienia dotyczące ewolucji są zdawkowe, wyrywkowe, zaprzeczające same sobie a także treściom innych artykułów tejże Encyklopedii. Popatrzmy, jak to wygląda.